Willen en kiezen

 

Ik vind het moeilijk om te willen. Als kind had ik niet geleerd om te gaan met tegenslag. Alles ging de eerste 10 jaar vanzelf. Populariteit, vrienden, cijfers, sport, … zonder bewuste moeite blonk ik uit in alles en kreeg ik daar veel erkenning voor. In het vijfde leerjaar kregen we Frans. Dat was het eerste dat niet vanzelf ging, en ik heb me jarenlang voorgehouden ‘dat ik gewoon geen Frans kon’.

Ik ontwikkelde slaapproblemen en overdacht alles urenlang. Eerst het onrecht in de wereld, daarna dingen die ik fout zei, momenten dat ik lelijk of manipulatief was vanuit mijn ego, mijn kleinheid, mijn wens tot bevestiging, dingen die ik grappiger of slimmer had kunnen zeggen, zinnen die iemand misschien fout had kunnen interpreteren, momenten van persoonlijk falen door een gebrek aan lef, karakter, … Jaren lang nachten gevuld met spijt, schuldgevoel, schaamte, zelfhaat en de zeer christelijke overtuiging dat ik slecht was.

Willen kan leiden tot tegenslag. Om mijn hevige reactie op mogelijke tegenslag te vermijden probeerde ik los te komen van verlangens. Eten, drinken, kleding, comfort, sociaal oordeel, sociaal contact, … ik ontzegde me alles behalve het noodzakelijke en deed alsof dat goed was. Ik raakte verslaafd aan gamen en worstelde enorm met mijn afhankelijkheid (en zwakte van karakter), maar disciplineerde mezelf daarmee ook tot nieuwe hoogtes (8u non stop gamen, iemand?).

Mijn moeder werd geconfronteerd met hevig verlies. Haar huwelijk, ouders en vier broers verloor ze in wat als een constante aaneenschakeling van verlieservaringen aanvoelde. Tussen de tijd waarbinnen ze mij als haar hoogbegaafd mama’s-kindje veel bevestiging en aandacht schonk, en de tijd daarna waarin ik probeerde los te komen van mijn verlangens, startte haar jarenlange rouw.

Zoveel wordt pas achteraf duidelijk. ‘Waarom?’ was dan ook de fundamentele vraag die me aan het unief tot filosofie bracht. Ethiek (de studie van de vraag hoe we moeten leven) was het vak dat me het meest interesseerde. Mijn thesis ging uiteindelijk over de relatie tussen ethiek en wetenschap. Ik staak hierbij de pogingen om de inhoud hier samen te vatten.

Het grappige van mijn thesis was dat ik veel te laat een willekeurige postdoc vroeg om het proces te begeleiden. Naar aanleiding van het ene tussentijdse gesprek dat ik met mijn begeleider had, denk ik dat ze er niet veel van verwachtte. Zoals bij alles gedroeg ik me alsof mijn thesis me niets kon schelen in de hoop mezelf te sparen van mijn reactie op mogelijke tegenslag. Dat was niet gelukt. Wekenlange slapeloze nachten met korte, intense dromen over mijn thesis waren naar het einde mijn deel. In de laatste 10 dagen die ik in isolatie doorbracht werd ik wakker van een droom, schreef ik een halfuur tot een uur aan mijn thesis, en gamede ik tot ik opnieuw kon slapen. Ik at alleen wat brood, dronk wat water en warmde misschien wat bonen op. Toen ik na een paar zo'n dagen eens naar buiten ging viel ik flauw in een berm.

Ik haatte het resultaat en ik haatte mezelf. Er zat zo ongelooflijk veel meer in. Er waren onderzoeksvragen die pas de laatste week echt duidelijk werden, en waarvan de exploratie essentieel was geweest. Omdat ik verslaafd was had ik die niet verder kunnen onderzoeken – zwak! Mijn thesis was niets waard – ik was niets waard. De jury dacht er anders over. Ik kreeg een grootste onderscheiding en de professor die toegewezen werd zei dat het een van de beste thesissen was die ze ooit had gelezen. Punten verloor ik omdat ik bijzonder slordig was omgegaan met referenties en voetnoten. Ik stelde echter haar expertise en die van de postdocs in vraag, bleef ervan overtuigd dat het een onding was en dat ik het allemaal had verpest.

Uiteindelijk moet een mens volwassen worden. Ik deed er rechten bij omdat ik vond dat ik in de filosofie niet had kunnen bewijzen dat ik kon studeren. Met horten en stoten leerde ik gedisciplineerd(er) te werken. De thesis verliep helaas via een bekend stramien: een gesprek met een willekeurige prof, en een resultaat waar hij enorm positief verrast van was. De thesis was kwalitatief, methodologisch uitgewerkt, met een perverse hoeveelheid aan correcte referenties. In vergelijking met mijn filosofiethesis helaas ook intellectueel volledig gepacificeerd.

Gisteren waren het lokale verkiezingen. Op een bepaalde manier gezien heb ik vijf jaar toegewerkt naar dat moment. Ik begon na de verkiezingen van 2018 mijn engagement bij Jong Groen Gent te verstevigen, want ik besefte dat ik laat op het feestje was en het de volgende moest gebeuren. Ik begon te werken in het federaal parlement bij Dieter Van Besien. Ik bouwde Jong Groen Gent mee uit tot iets om trots op te zijn. Ik begon veel vrijwilligerswerk te doen voor Groen Gent, en verwierf een politiek mandaat. De worsteling met ‘aan verwachtingen voldoen’, met slapeloosheid, met willen en kiezen, met zwart cynisme en constante ironie waren mijn vertrouwde metgezellen. Maar ik heb de keuze volgehouden, ondanks best wat omstandigheden. Zo daar zijn: een zelfdoding die heel dicht kwam, een klimaatdepressie, een pvda-lief-van-mijn-leven, het heel lang volhouden van een job die ver onder mijn capaciteiten ligt, eenzaamheid, heel veel confrontatie met mijn eigen ego en heel veel confrontatie met andermans ego, een bijzonder slecht georganiseerde partij, een bijzonder slecht georganiseerde campagne, maandenlange verantwoordelijkheid voor logistiek, Sint-Niklaas-gependel, hernia’s, een geknelde zenuw en lage rugpijn, een huizenjacht en drie verhuizen. En ik heb de keuze volgehouden, dankzij best wat omstandigheden. Zo daar zijn: erkend worden voor mijn capaciteiten, overtuigd inschrijven in een Groot Verhaal (het ecologisme), vriendschap en gemeenschap, zelfemancipatie en collectieve politisering, boeiende leeromgeving, een partij vol zachte en inspirerende mensen, een doelstelling omarmen die inspanning waard is: het Klimaat en de Ander in diepe miserie.

Het resultaat mag er zijn: 2551 voorkeurstemmen. Niet mega spectaculair, maar gezien de omstandigheden een mooie resultaat. Helaas niet voldoende om effectief te zetelen. Als reactie op het patriarchaat kregen alle vrouwen ongeveer 1000 voorkeurstemmen meer dan de mannen op de lijst van Groen Gent. Het is een verschil dat geen enkele mogelijke campagne van mij had kunnen overbruggen. Maar wel fijn dat ik ervoor ben gegaan.