Retreat, hell! We just got here.

Daar zit je dan: je hebt de laatste jaren vormgegeven om een politiek ideaal te versterken. Je kruipt langzaam uit je schulp. Je ontleert alles dat je daar hield, en leert nieuwe vaardigheden waarvan je dacht dat je erboven stond. Je doet het omdat je waarden en normen je daartoe bewegen, en omdat de wereld naar je schreeuwt dat het nodig is. Je moet het gelukkig niet alleen doen, en put moed uit de kleine gemeenschap die je leert kennen en diep waardeert.

Je gaat verder op de ingeslagen weg en merkt dat het politieke landschap bestrooid is met zout. Je begint te vrezen dat je positieve verhaal niet langer kan wortelen in een bodem doordrenkt met ressentiment Tijdens een debat wordt een collega overstemd door pure haatspraak. Op de markt wordt een collega van kleur beschimpt. Op sociale media worden progressieve standpunten overspoeld door haat. Op straat wordt er bespot, gespuugd en zelfs geweld gebruikt.

Blijf je verder gaan? "Retreat, hell! We just got here." Het zijn de bevleugelde woorden van Capt. Lloyd W. William, die als Amerikaan de Fransen en Engelsen ondersteuning bood tijdens WOI. De Duitsers deden een tegenoffensief en de Fransen trokken terug. Lloyd deed niet mee en zijn frisse troepen hielden stand tegen de afgematte Duitsers. Het is de zin waarmee ik deze nacht wakker schoot, midden in deze campagne.

In "How to Lose a Country: The 7 Steps from Democracy to Dictatorship" beschrijft Ece Temelkuran hoe de democratie in Turkije systematisch werd uitgehold tot slechts een karkas overbleef. Wat mij bijbleef is hoe de academische wereld, zover gedreven doordat de opbouw van een dictatuur het slopen van vrije academische instellingen vereist, uiteindelijk actie ondernam. Een collega van Temelkuran stelde het zo: "Hier ben ik dan, van een poststructuralistische anarchist naar een kiesbureaubewaker."

Het spijt me om te zien dat het vrij, multidisciplinair onderzoek nog verder moet gesloopt worden voor academici zich hier mengen in de democratische strijd. Dat dit ons te wachten staat steekt extreemrechts nochtans niet onder stoelen of banken. Kliklijnen en intimidatiecampagnes worden opgezet, en menig verkiezingsbelofte is een nauwelijks verholen dreigement. Laten we hopen dat de universiteitsbezetting tegen de genocide in Gaza een eerste stap is in het herpolitiseren van kennis(vergaring).

Het spijt me ook om te merken dat deze verkiezingen ondanks hun immense belang zo weinigen aanzetten tot actie. Spijt is echter even ijl als ijdel. Uiteindelijk zijn de echt relevante vragen: “Hoe kunnen we impact hebben? Hoe gaan we van aanklacht naar daadkracht? Hoe kunnen we het hardst roeien met die riemen van ons?” En die vragen vallen alleen te beantwoorden door te doen. Want in de daad ligt de waarheid.