Vrijdagsmarkt

Mijn bloed kookt deze dagen en woede is geen goeie emotie. Als het niet snel oplossingsgericht gekanalyseerd kan worden, brandt het een mens op. Woede maakt ook onredelijk: het is moeilijker te luisteren als je overkookt. Ik merk het in mezelf, en ik merk het tijdens deur-aan-deur rondes. 

Het is ook gewoon zo verdomd triestig. Verdomd triestig hoe wij in België en Europa als lamme ganzen een trechter in onze snavel gedouwd krijgen waar dagelijks de meest gortige, menshatende zever door gepompt wordt. Dat zien gebeuren (op de vooravond van een extreemrechtse Europese overwinning) is zo intriest dat het dan maar veiliger voelt om te volharden in boosheid.

Melissa Depraetere haar mediaoffensief rond 1 mei was een puur hondenfluitje voor racisten. Uit onderzoek blijkt dat Vlamingen door de band sociaaleconomisch links zijn, maar maatschappelijkcultureel rechts. Een cynicus zou zeggen: de doordeweekse Vlaming is goed in het opkomen voor diens eigen belang (voor zichzelf links beleid, en verder de kosten drukken door een zo groot mogelijke groep van dat beleid uit te sluiten - op basis van ras). Vaststelling: in de Vooruit kunnen ze statistiekjes lezen. Al hebben ze blijkbaar meer moeite met de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens.

Het discours dat Vooruit, Vlaams Belang, CD&V en N-VA hanteren om stroop aan de baard van de burger te smeren gaat voorbij aan de waarheid (post-truth). De term werd gebruikt om de opkomst van Trump in Amerika destijds te verklaren. De Belgische analisten van weleer hebben het correct voorspeld: het democratie-ondermijnend fenomeen is ondertussen ook hier goed ingeburgerd. Onware analyses worden herhaald tot ze behoren tot die maffe verzamelingen overtuigingen die zich situeren in de onderbuik. Het is echter niet zo dat de bevolking vandaaruit zelfstandig denkt - deze overtuigingen worden herhaald tot ze gemeengoed worden. Uit onderzoek blijkt echter dat niet het Vlaams Belang daarin de belangrijkste rol speelt (ondanks dat de leugens daar hun oorsprong vinden), maar wel de centrumpartijen die de stellingen overnemen en ze daardoor legitimiteit geven.

Recente voorbeelden die de verkiezingsresultaten fundamenteel zullen kleuren:

"Burgers zijn armer geworden door de coronacrisis en de energiecrisis". Dit is niet waar. Factchecks wijzen uit dat de koopkracht van de Belgen erop vooruit is gegaan doorheen de dubbele crisis. Dat economisch feit heeft een enorme weerslag gehad voor onze schatkist, en het zal even moeilijk als nodig zijn om dat gat te dichten. De oefening wordt alleen moeilijker als het ressentiment gevoed wordt dat we collectief in de zak worden gezet, nog voor we overgaan tot een strakker fiscaal en economisch beleid.

Voor de laagste inkomens werd het wel degelijk moeilijker om rond te komen en het armoederisico zal zonder koerswijzigingen in de komende jaren toenemen. Wat triest is aan de Belgische politiek is dat het ressentiment van de bediende middenklasse door de twee extreme partijen gevoed wordt, terwijl de verkiezingsprogramma's van alle partijen (behalve Groen - zo blijkt uit de studie van het Rekenhof) een negatief effect hebben op deze enige inkomensklasse die er objectief gezien op achteruit is gegaan. Erger nog: partijen zoals N-VA en Vooruit stampen in hun communicatie naar net deze groep mensen om het aangepraatte gevoel van financiële achteruitgang van de bediende middenklasse te kanaliseren. Cynischer moet het (alstublieft) niet worden.

Van een zelfs ernstigere orde is het constante racisme, en het is voornamelijk Vooruit die me echt over mijn nek doet gaan. Onderzoek wijst uit dat andere talen op school spreken (mits begeleiding) de (Nederlandstalige én andere - wat een sterkte is) taalontwikkeling het meest vooruit helpt. Er is echter geen kat die dat gelooft, omdat leugens hierover worden herhaald tot ze waarheid worden. Bekijk gerust het filmpje van Groenkandidaat Thibaut Duthois als je meer wil weten.

Statistieken wijzen sinds de economische heropleving post-covid uit dat de verschillen in werkzaamheidscijfers tussen mensen met een migratieachtergrond en mensen zonder migratieachtergrond dalen. Toch wil Vooruit een verkiezingsthema maken van de werkloosheid bij mensen met een migratieachtergrond, waarbij ze zwaaien met sancties en uitsluiting van de sociale zekerheid indien er niet geparticipeerd wordt aan de arbeidsmarkt (of bij een gebrek aan "integratie").

Beste Vooruit. Dat het verschil in werkloosheidscijfers daalt tussen deze twee groepen heeft een duidelijke oorzaak. In België is er structureel racisme. Dat betekent zoveel als zeggen dat mensen met een migratieachtergrond doorheen hun leven discriminatie ervaren - in het onderwijs, op de huurmarkt en tijdens sollicitaties. Dit is geen nieuws en de strijd tegen deze vormen van discriminatie was lange tijd een gedeeld emancipatorisch strijdpunt van de linkse partijen, waarna oplossingen werden voorgesteld rond 1 mei. De correctheid van de analyse wordt bevestigd door genoemde cijfers. Nu de arbeidsmarkt oververhit is en de winsten bedreigd worden, hebben werkgevers en HR-diensten niet de luxe om te discrimineren. Werkgeversorganisaties pleiten nu zelfs voor slimmer (en meer permissief) migratiebeleid in functie van de arbeidsmarkt. Het zou echter verraad zijn van onze eigen linkse waarden mochten we onze standpunten op het vlak van migratie en gelijke kansen, ... laten afhangen van de conjunctuur zoals de liberalen dat doen. De positie-inname van Vooruit schiet echter nog veel verder door in een schandelijke richting. 

Structureel racisme is een probleem omdat deze vormen van discriminatie onrechtvaardig zijn en ervoor zorgen dat mensen met een migratieachtergrond moeilijker een menswaardig leven kunnen uitbouwen in België. Ondanks mensenrechtenverdragen, de grondwet, en de lange collectieve strijd voor arbeidsrechten die onze geschiedenis rijk is. Dat de Vooruit rond 1 mei een offensief tegen nieuwkomers en mensen met een migratieachtergrond begon, is de verloochening van de sociale strijd.

Mensen van Vooruit; als mijn woede wegebt en er weer mentale ruimte is voor iets anders zal ik jullie die diepdroeve vraag "waarom?" stellen. Ik voorzie dat ik de vraag een paar keer zal moeten herhalen want het antwoord "uit politiek opportunisme" volstaat misschien om de daden van een politieke partij te begrijpen, maar niet om te begrijpen dat je daar als individu aan zou willen bijdragen.

Laten we kwetsbaarheid en niet de kwetsbaren aanpakken. Laten we trots onze linkse waarden uitdragen, en historisch bewust in de sociale strijd staan. Dat voelt in deze tijden misschien moeilijk, maar het is verdorie nooit makkelijk geweest.