BCSD II

Een persoon had het OCMW verteld dat die alleen woonde. De partner was vertrokken na een moeilijke periode. Later zag de maatschappelijk assistent via facebook dat het koppel terug samen was. Een onderzoek van de controlecel bevestigde dat ze opnieuw samenwoonden. Aangezien ze dit niet vermeldde en er na confrontatie over loog, bespreken we op het BCSD een sanctie voor fraude. Een maand schorsing van leefloon, een terugvordering van enkele duizenden euro's en stopzetting leefloon. 

Zo'n dossier heb ik ondertussen al tientallen keren gezien. Tijdens de hoorzitting probeerde ik de maatschappelijk assistent erop te wijzen dat de persoon uiteindelijk wel eerlijk was (en dat dit heel zeldzaam is), en dat het waarschijnlijk niet evident was om na een moeilijke relatie een deel van de financiële onafhankelijkheid weg te geven terwijl alles nog zeer precair is. Het jonge koppel had twee kinderen.

Tijdens de hoorzitting op het BCSD bleek de eerlijkheid en wilskracht van de persoon. Onverschrokken gaf die duiding bij de diepmenselijke oorzaken van diens verzwijgen en liegen, en reflecteerde de persoon over de geleerde lessen. Ik kon er alleen begrip en respect voor opbrengen. Zonder vooruitzicht op enige financiële middelen had de persoon werk aangenomen, deeltijds. We zijn niet ingegaan op de impact daarvan op het welzijn van de piepjonge kinderen, en kunnen nu alleen hopen dat dit werk een stap kan zijn in de richting van financiële onafhankelijkheid. De partner was diens werk net verloren. Van echt goede vooruitzichten was dus geen sprake, maar de sanctie kon moeilijk anders vallen dan dat ze viel.

We bespraken met de persoon welk bedrag die maandelijks kon terugbetalen. 25 euro werd te laag bevonden, aangezien de schuld dan slechts na meer dan 20 jaar afbetaald zou zijn. 50 euro was het tegenvoorstel (BCSD werk is absurd). De persoon bleef lang stil en twijfelde. Uiteindelijk vroeg die of 40 euro ook mogelijk was. Het financieel systeem van het OCMW laat dat niet toe - terugbetalingen kunnen alleen in schijven van 25 euro.

De reactie van een van de BCSD-leden (toen en achteraf) was lachend ongeloof. "Die begon hier af te dingen". Ik zag er de humor niet van in. Sommige raadsleden kunnen zich niet voorstellen dat 10 euro het verschil is tussen 2 dagen wel of geen eten. Het voorstellingsvermogen staat helaas los van de realiteit.

In 'De achterblijvers' beschrijft Geert Schuermans de rancune van de lage middenklasse en mensen in armoede tegenover de politiek. Mensen verklaren dat politici zich door hun dikke pre niet kunnen inbeelden wat armoede is en waar mensen mee worstelen. In onze samenleving op twee snelheden kennen de meeste verkozenen de leefomgeving, de problemen en de mogelijke oplossingen voor mensen in een situatie van armoede niet. Een uitgangspunt van armoedebeleid moet dan ook zijn om vertrouwen te geven in de ervaring, kunde en kennis van mensen in een situatie van armoede. Het beleid kan wel de omstandigheden creëren waarin zij hun eigen problemen zelf kunnen aanpakken. Huisvesting en financiële ademruimte zijn daarvoor essentieel. Hoewel we in Gent aanvullende financiële hulp toekennen in erkenning van het feit dat het leefloon veel mensen niet in staat stelt om een menswaardig leven te leiden, blijft het dweilen met de kraan open. De huurprijzen gaan door het dak - de opwaardering van de stad dwingt de armsten in het beste geval te verhuizen, en in het slechtste geval om ergens te verdrinken in een goot.

Alle beleidsmaatregelen moeten gericht zijn op het vertragen van de gentrificatie en het voorzien van voldoende woningen voor de mensen met lagere inkomens. Geen financiële cadeaus meer voor de huisvesting van de gegoede middenklasse. De bottleneck voor de renovatiegolf is het aanbod aan goede aannemers. Geld smijten naar de mensen die op eigen kracht kunnen renoveren is dus zinloos - het stuwt de prijzen alleen de hoogte in. Ondersteunend woonbeleid moet zich focussen op de lage middenklasse - zij die net rondkomen en zonder financiële hulp niet aan renoveren toekomen. Daarnaast moeten we massaal sociale huisvesting bijbouwen voor de mensen die het nog moeilijker hebben. We moeten projectontwikkelaars sociale normen opleggen (25-30% van de woningen moeten een sociale bestemming krijgen), budgethuur aantrekkelijker maken, en het verhuren via sociale verhuurkantoren zo makkelijk en risicoloos mogelijk maken. Het leefloon moet natuurlijk ook naar omhoog, en daarvoor zal de fiscale hervorming, die ruimte maakt voor een stijging van de (netto) minimumlonen zonder de promotieval te versterken, een belangrijke stap zijn. Net zoals een volgehouden sociale strijd die de suïcidale rechtse en extreemrechtse beleidsmakers weghoudt van de bestuursknoppen.

Ik weet niet waarom ik die opmerking van mijn collega raadslid nu al een hele dag meedraag en me niet kan concentreren op mijn werk. Na mijn studies wou ik me focussen op economie en fiscaliteit, en dat kon ik doen via mijn job als parlementair medewerker. Abstraheren van onze concrete omstandigheden is ondertussen al twee decennia mijn copingsmechanisme. Fiscaliteit en economisch beleid zijn ook gewoon de sleutels voor een meer rechtvaardige samenleving. Ik was ervan overtuigd dat ik me als maatschappelijk werker of leerkracht volledig zou verliezen in mijn empathie, terwijl ik fundamenteel machteloos zou zijn om structureel iets te veranderen.

Er zijn toch twee verwezenlijkingen van de voorbije BCSD-zittingen. Het beleid rond het verrekenen van een fictieve huurprijs van een woonplaats die door de verhuurder gratis of onder de normale marktprijs (i.e. als voordeel in natura) wordt aangeboden, zal worden herbekeken nadat ik enkele onrechtvaardige toepassingen aankaartte. Het OCMW zal voortaan instaan voor de administratieve kosten en interesten van een achterstallige huurschuld bij Thuispunt Gent, wanneer de huurprijs verkeerdelijk niet werd ingehouden van het leefloon van een cliënt (en die dus diens volledige leefloon kreeg), indien de opbouw van die schuld te wijten is aan een fout van het OCMW. Het zijn logische veranderingen en kleine stappen, maar het heeft concrete impact. Hoe belangrijk fiscaliteit en economie ook zijn - in het federaal parlement is mijn impact na drie jaar kleiner geweest.